100 lat temu 27 grudnia 1918 roku wybuchło Powstanie Wielkopolskie. Powstanie rozlało się jak wezbrana rzeka na całą Wielkopolskę. W ogniu walki powstawały nowe kompanie, bataliony, pułki. Jego najważniejszymi postaciami nie byli politycy, lecz zwyczajni ludzie, którzy niejednokrotnie do walki ruszyli oderwani od codziennej pracy. Zwykli prości ludzie przypinali do swojej szarej rogatywki orła polskiego, nosili go z dumą w świadomości, że służą Honorowi i Ojczyźnie, krwią swoją zapisując najpiękniejsze karty naszej historii.

Wśród ochotników walczących w powstaniu, przedstawicieli różnych profesji, nie zabrakło leśników i robotników leśnych. W opracowaniach o powstaniu mało miejsca poświęcone jest tej grupie zawodowej, wywodzącej się z lasu, którzy nie stanowili odrębnej grupy, lecz walczyli w wielu oddziałach, w różnych rejonach wielkopolski. Byli tam też pracownicy Nadleśnictwa Sieraków i Nadleśnictwa Bucharzewo, którzy w różnych etapach swojego życia  pracowali w tych nadleśnictwach. Aby zachować od zapomnienia przedstawimy kilku z nich, kilku z naszych bohaterów, bohaterów pracujących w Puszczy Noteckiej.

Antoni Jarochowski (1898 - 1944) – leśniczy. Urodził się 18 grudnia 1898 r. w Krzywiniu (powiat kościański). Podczas I wojny światowej wcielony został do armii niemieckiej, zatruty gazami bojowymi długo przebywał w szpitalu. Po odzyskaniu zdrowia jako ochotnik uczestniczył w powstaniu Wielkopolskim, walcząc między innymi pod Rydzynką. Był członkiem Związku Powstańców Wielkopolskich. W początku lat 20. ukończył szkołę leśną w Margoninie i rozpoczął prace w Lasach Państwowych. Pracował w nadleśnictwach:  Podanin, Międzychód, a od 1925 roku był leśniczym leśnictwa Lichwin w Nadleśnictwie Bucharzewo. Podczas okupacji niemieckiej przeniesiony został karnie do Leśniczówki Gospódka, gdzie prowadził działalność konspiracyjną w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego (AK „Zachód”). Prowadził nasłuchy radiowe, uczestniczył w budowie i dożywianiu  zbiegów z obozów jenieckich ukrywających się w Puszczy Noteckiej. Za swoją działalność i odmowę współpracy został rozstrzelany przez żandarmerię niemiecką 16 sierpnia 1944 roku przed leśniczówką Gospódka.
 

Teofil Włoch (1896-1981) – leśniczy. Przed I wojną światową mieszkał z rodziną w Osieczne, w Prusach Wschodnich. W czasie I wojny światowej wcielony został do armii niemieckiej do 8 kompanii II batalionu, 61 Regimentu Piechoty. W czasie walk był ciężko ranny. Walczył w powstaniu jako ochotnik w 5 kompanii Tajnej Organizacji Wojskowej Pomorze. Był tajnym kurierem bojowym Rady Ludowej w Starogardzie Gdańskim, przewoził raporty i przerzucał przez linie frontu pod Toruniem ochotników do powstania z Pomorza. Aresztowany w czasie akcji przez niemiecki Grenzschutz. W Powstaniu Wielkopolskim walczył pod Bydgoszczą, Solcem Kujawskim, Brzozą i Rynkowem. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po wojnie pracował w wyuczonym zawodzie jako leśniczy w leśnictwie Świt w borach Tucholskich, a następnie w Leśnictwie Solec Kujawski. W 1937 roku przeniósł się do Sierakowa i pracował w Nadleśnictwie Sieraków. W 1948 roku zostaje przeniesiony do leśniczówki w Kolibkach (Gdynia Orłowo), gdzie zmarł. Członek Związku Weteranów Powstań Narodowych RP 1914 - 1919 koło Sieraków. Był Komendantem Koła Związków Powstańców Wielkopolskich w Sierakowie (1939 r.).

Hubert Adamczewski (1898-1965) – leśniczy. W latach 1915 - 1917 był praktykantem leśny w pruskim leśnictwie w Bolewicach, następnie podleśniczym w lasach koło Śmigla. W dniu 23 stycznia 1919 roku brał udział w walkach pod Nowym Lipnem z niemieckim pociągiem pancernym. 17 lutego 1919 roku brał udział w zdobyciu niemieckiego pociągu pancernego w Rynarzewie, który przez szereg dni ostrzeliwał pozycje powstańców. Po powstaniu pracował od 1920 roku w Nadleśnictwie Sieraków, a od 1922 do 1939 roku w Leśnictwie Papiernia w Nadleśnictwie Międzychód. Po II wojnie światowej był leśniczym w Leśnictwie Łagów.

Aleksander (Aleksy) Sroka (1900-1939) – leśnik. Mieszkaniec Marianowa koło Sierakowa. Pracował w Nadleśnictwie Sieraków. Urodzony 1 lipca 1900 roku  we Wróblewie (powiat szamotulski). Uczestnik Powstania Wielkopolskiego – ochotnik. Uczestniczył w walkach na Froncie Zachodnim, następnie żołnierz 7 Pułku Strzelców Wielkopolskich (61 pp.). Brał udział w kampanii kijowskiej i Bitwie Warszawskiej w 1920 roku. W maju 1939 roku został powołany do plutonu wsparcia Straży Granicznej przy Komisariacie w Międzychodzie. W ostatnich dniach sierpnia 1939 roku pełniąc służbę graniczną, postrzelił uciekającego do Niemiec mieszkańca Zatomia Nowego, Waltera Jaegera.  Za ten czyn został aresztowany i postawiony przed sądem. Po wyroku uniewinniającym został zwolniony z aresztu, a w drodze do domu, w okolicach Zielonej Chojny został zastrzelony przez nieznanych sprawców. Jego imię upamiętniono na Pomniku Polskiego Państwa Podziemnego w Poznaniu i Pomniku Poległych za Ojczyznę w Międzychodzie.

Teofil Lorkiewicz (1885-1944). Studia leśne ukończył w Akademii Leśnej w Tharandcie, po czym odbył praktykę w lasach ordynacji czerniejewskiej Skórzewskich. Do 1919 roku był nadleśniczym w lasach ordynacji kwileckiej. Brał czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim, a po jego zwycięskim zakończeniu został Nadleśniczym Nadleśnictwa Sieraków, gdzie organizował przejęte po Niemcach nadleśnictwo. W 1920 był pierwszym dyrektorem i organizatorem dyrekcji gdańskiej. W 1922 roku powrócił do Nadleśnictwa Sieraków, tym razem ratował na tym terenie gospodarkę drzewną przed pustoszącym ją szkodnikiem – sówką choinówką.  W latach 1924 - 1932 był Dyrektorem Lasów Państwowych w Toruniu, a w latach 1932 - 1939 był Dyrektorem Lasów Państwowych w Poznaniu. Podczas wojny był organizatorem Rady Głównej Leśnictwa, a następnie Rady Głównej Cywilnego Ruchu oporu Leśników, Szef podziemnych struktur leśnych. Aresztowany 3 sierpnia 1944 roku przez gestapo. Dokładna data, jak i okoliczności śmierci Teofila Lorkiewicza jak dotąd nie są znane.

Józef Seifert (1878-1953) – robotnik leśny. Urodził się w 1878 roku w Borowym Młynie koło Pszczewa, ówczesne tereny niemieckie. W 1900 roku przeprowadził  się do Sierakowa i rozpoczął pracę w Nadleśnictwie Bucharzewo w leśnictwie Lichwin jako robotnik leśny. W 1919 roku jako ochotnik  wziął  udział w Powstaniu Wielkopolskim, o czym świadczy jego Dyplom Weterana Powstań Narodowych R. P. 1914-1919 nr 12986. Mieszkał w kilu osadach leśnych na terenie puszczy: Jeziornie, Jeleńcu, Lichwinie. Jako drwal brał  udział w wielkiej wycince Puszczy Noteckiej po katastrofalnej gradacji sówki choinówki w latach 1922 - 1924. Później uczestniczy w pracach odnowieniowych sadząc puszcze od nowa. Do 1948 roku pracował w Nadleśnictwie Bucharzewo, po czym przeszedł na emeryturę.

Między innymi dzięki tym ludziom kolebka narodu polskiego - Wielkopolska wyzwoliła się własną siłą, krwią swych rodzonych synów. Cześć Wam walczący, oraz polegli w boju o wolność i niepodległość Bohaterowie Wielkopolscy!

 Żołnierz Wielkopolski 1928 r.

LITERATURA:

• Antowski A. 2018 Poznańscy leśnicy w służbie Wielkopolski Walczącej 1939 -1945 Ośrodek Rozwojowo-Wdrożeniowy lasów Państwowych w Bedoniu;
• Chalasz R. i in. 2018 Wielki Almanach Powstańczy powiatu Międzychodzkiego, Sieraków historia nieznana;
• Łożyński J. 2009, Sierakowskie zeszyty historyczne Nr 4;
• Szeszycki T. 2015 Lesnicy, robotnicy leśni i drzewiarze w Powstaniu Wielkopolskim, Studia i materiały ośrodka kultury leśnej w Gołuchowie;
• Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, www.wbc.poznan.pl.