2022 r.

1. Wycinanie nalotów i podrostów; tam, gdzie to możliwe, wyrywanie z korzeniami; usunięcie ściętej biomasy poza płaty siedliska na siedliskach wydm śródlądowych z murawami napiaskowymi oraz suchych wrzosowisk na obszarze Natura 2000 Jezioro Kubek

• Powierzchnia: 0,97 ha
• Liczba siedlisk przyrodniczych objetych działaniem ochronnym: 2
• Termin realizacji: listopad 2022 r.
• Koszt netto: 1 940,00 zł (w tym 1 649,00 zł dofinansowano z funduszy UE)
• Cel działań ochronnych: Utrzymanie właściwego stanu ochrony suchych wrzosowisk oraz poprawa stanu ochrony wydm śródlądowych z murawami napiaskowymi poprez zwiększenie powierzchni siedlisk w obszarze Natura 2000
• Podstawa prawna: Działanie ochronne wynika bezpośrednio z planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jezioro Kubek PLH30006, ustanowionego Zarządzeniem nr 9/13 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 4 grudnia 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Wielk. poz. 7034). W Załączniku nr 5 do tego zarządzenia, jako podmiot odpowiedzialny za wykonanie ww. działania, wskazany jest właściwy miejscowo nadleśniczy.

• Termin realizacji: grudzień 2022 r.
• Liczba gatunków objetych działaniem ochronnym: 2
• Koszt netto: 3 540,00 zł (w tym 3 009,00 zł dofinansowano z funduszy UE)
• Cel działań ochronnych: przywrócenie właściwego stanu ochrony gatunków poprzez zapewnienie dostępności odpowiednich miejsc lęgowych
• Podstawa prawna: Działanie ochronne wynika bezpośrednio z planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Puszcza Notecka PLB300015, ustanowionego Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu i Regionalnego Dyrektora Ochrony Śroidowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 3 marca 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Wielk. poz. 1793). W Załączniku nr 5 do tego zarządzenia zapisano, że za utrzymanie platform we właściwym stanie technicznym w okresie obowiązywania planu zadań ochronnych podmiotem odpowiedzialnym jest właściwy miejscowo nadleśniczy w porozumieniu ze sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000.

3. Usunięcie osobników sosny i brzozy i wyniesienie ich poza teren siedliska na torfowiskach w obszarze Natura 2000 Jezioro Mnich PLH300029

• Powierzchnia: 1,21 ha
• Liczba siedlisk przyrodniczych objętych działaniem ochronnym: 2
• Termin realizacji: grudzień 2022 r.
• Koszt netto: 1 060,00 zł (w tym 901,00 zł dofinansowano z funduszy UE)
• Cel działań ochronnych: powstrzymanie sukcesji roslinności leśnej w płatach siedlisk przyrodniczych
• Podstawa prawna: Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Sieraków na okres 01.01.2016 – 31.12.2025 r., zatwierdzony decyzją Ministra Środowiska z 28.11.2016 r., znak: DLP-I.611.68.2016, w którym zgodnie z art. 28 ust. 11 pkt 3a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody uwzględniono zakres art. 28 ust. 10 ww. ustawy i opracowano projekt zadań ochronnych dla części obszarów Natura 2000 Ostoja Międzychodzko-Sierakowska PLH300032 i Jezioro Mnich PLH300029 pokrywających się z obszarem będącym w zarządzie PGL LP Nadleśnictwa Sieraków
   

Nazwa projektu: „Kompleksowy projekt ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych na obszarach zarządzanych przez PGL Lasy Państwowe"

Planowany okres realizacji: 2017 - 2023

Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe

Cel projektu: poprawa stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, występujących na obszarach Natura 2000, leżących na gruntach zarządzanych przez Lasy Państwowe.

Cele szczegółowe: polepszenie lub przywrócenie właściwych warunków siedliskowych, zabezpieczenie ostoi występowania i miejsc rozrodu populacji zagrożonych gatunków oraz redukcja zagrożeń, ograniczenie rozprzestrzeniania się obcych gatunków inwazyjnych.

Zakres projektu obejmuje wykonywanie działań – najlepszych praktyk w ochronie gatunków i siedlisk, zgodnie z zapisami planów zadań ochronnych, planów ochrony oraz planów urządzenia lasu sporządzonych dla obszarów Natura 2000.

Bezpośrednim efektem realizacji projektu będzie przeprowadzenie działań ochrony czynnej na ponad 90 obszarach Natura 2000, a przez to wsparcie ponad 30 typów siedlisk przyrodniczych i ponad 30 chronionych gatunków.

Wartość projektu

Całkowity koszt realizacji projektu wynosi 35 944 030 zł.

Maksymalna kwota wydatków kwalifikowalnych wynosi 25 775 686,30 zł.

Maksymalna kwota dofinansowania z funduszy europejskich wynosi 21 909 333,39 zł.

2021 r.

W 2021 roku zakończyliśmy działania związane z budową kolejnych obiektów małej retencji nizinnej.

Całkowita (tj. projekt, budowa i nadzór inwestorski) łączna wartość netto 29 obiektów w Nadleśnictwie Sieraków: 817 308,86 zł, w tym dofinansowanie z funduszy UE 694 712,53 zł.W wyniku podjętych działań wykonano 29 obiektów piętrzących wodę:

• 14 progów,
• 13 zastawek,
• 2 przepusty z piętrzeniem.

Próg to nic innego jak zapora wykonana w poprzek cieku wodnego, która w sposób trwały spiętrza poziom lustra wody powyżej wybudowanego urządzenia.

Zastawka działa na podobnej zasadzie jak próg, lecz piętrzenie jest regulowane i odbywa się za pomocą desek, tzw. „szandorów”, regulujących poziom wody na cieku.

Przepusty wykorzystywane są głównie w infrastrukturze drogowej, umożliwiając swobodny przejazd przez ciek wodny (rów bądź strugę).

W okresach suszy utrzymywanie wody ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania ekosystemu leśnego.

"Kompleksowy projekt adaptacji lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja oraz przeciwdziałanie erozji wodnej na terenach nizinnych" jest kontynuacją projektu małej retencji nizinnej (MRN) realizowanego przez Lasy Państwowe przy udziale funduszy unijnych.

W 2010 r., w ramach pierwszej odsłony projektu MRN, wybudowaliśmy 2 zbiorniki retencyjne, 7 zastawek piętrzących wodę na ciekach oraz 1 próg spiętrzający wodę na jednym z jezior, a także przepust łączący dwa fragmenty leśne.

2019 r.

Nazwa zadania: "Usunięcie osobników sosny i brzozy i wyniesienie ich poza teren siedliska na torfowiskach w obszarze Natura 2000 Jezioro Mnich PLH300029"

• Powierzchnia: 1,21 ha
• Liczba siedlisk przyrodniczych objętych działaniem ochronnym: 2
• Termin realizacji: grudzień 2019 r.
• Koszt netto: 3 500,70 zł (w tym 2 975,60 zł dofinansowano z funduszy UE)
• Cel działań ochronnych: powstrzymanie sukcesji roslinności leśnej w płatach siedlisk przyrodniczych
• Podstawa prawna: Plan urządzenia lasu Nadleśnictwa Sieraków na okres 01.01.2016 – 31.12.2025 r., zatwierdzony decyzją Ministra Środowiska z 28.11.2016 r., znak: DLP-I.611.68.2016, w którym zgodnie z art. 28 ust. 11 pkt 3a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody uwzględniono zakres art. 28 ust. 10 ww. ustawy i opracowano projekt zadań ochronnych dla części obszarów Natura 2000 Ostoja Międzychodzko-Sierakowska PLH300032 i Jezioro Mnich PLH300029 pokrywających się z obszarem będącym w zarządzie PGL LP Nadleśnictwa Sieraków

Przed zabiegiem ochronnym (czerwiec 2019 r., fot. Paweł Mizera Nadleśnictwo Sieraków)
 

W trakcie zabiegu (grudzień 2019 r., fot. Paweł Mizera Nadleśnictwo Sieraków)
 

Po zabiegu (grudzień 2019 r., fot. Paweł Mizera Nadleśnictwo Sieraków)
 

Biomasa usunięta z powierzchni chronionych siedlisk (grudzień 2019 r., fot. Paweł Mizera Nadleśnictwo Sieraków)

Torfowiska przejściowe i trzęsawiska (siedlisko 7140) zasilane są wodami oligo lub mezotroficznymi pochodzącymi częściowo z opadów, częściowo ze spływów powierzchniowych, wód podziemnych lub przepływowych o spowolnionym przepływie. Zalicza się tu torfowiska topogeniczne powstałe w wyniku odgórnego lądowacenia zbiorników wodnych (tworzące tzw. pła), część okrajków torfowisk wysokich, niektóre torfowiska w dolinach rzek i potoków oraz kwaśne młaki górskie. Siedlisko jest stale wysycone wodą, poziom wód gruntowych jest zbliżony do poziomu gruntu (jest równy z nim, trochę wyższy lub nieznacznie niższy) i stosunkowo stabilny. Roślinność jest słabo zróżnicowana. Zbiorowisko tworzy zaledwie kilka gatunków. W większości przypadków bardzo dobrze rozwinięta jest warstwa mchów, która tworzy zwykle płaski, jednogatunkowy mszar. Torfowiska przejściowe i trzęsawiska są częste w północnej części Polski, zwłaszcza na obszarach sandrowych; w części centralnej zdecydowanie rzadsze. Na południu kraju występują w rozproszeniu, przede wszszystkim w Sudetach. Największe zgrupowania znajdują się w Kotlinie Orawsko-Nowotarskiej, znacznie mniejsze w Tatrach oraz Bieszczadach. W innych częściach polskich Karpat spotykane są tylko pojedyncze, niewielkie obiekty. Na terenie Polski stan torfowisk przejściowych i trzęsawisk jest silnie zróżnicowany.

Górskie i nizinne torfowiska zasadowe o charakterze młak, turzycowisk i mechowisk (siedlisko 7230) obejmują neutralne i zasadowe młaki górskie, torfowiska źródliskowe i przepływowe. Powstają w miejscach wycieku wód podziemnych zawierających różne ilości jonów zasadowych (głównie wapnia). Siedlisko jest stale wysycone wodą, poziom wód gruntowych jest zbliżony do poziomu gruntu (jest równy z nim, trochę wyższy lub nieznacznie niższy) i stosunkowo stabilny. Część obiektów ma charakter wyraźnych kopułek narastających w wyniku odkładania się torfu i martwic wapiennych. Roślinność jest silnie zróżnicowana, w większości przypadków bardzo dobrze rozwinięta jest warstwa mchów. Torfowiska zasadowe są w Polsce rozmieszczone nierównomiernie. Występują w części południowej kraju oraz w północnej części niżu. Pojawiają się tam, gdzie w podłożu występują skały wapienne lub inne utwory bogate w węglan wapnia. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zaobserwowano spadek powierzchni torfowisk alkalicznych oraz pogorszenie stanu zachowania większości z nich. Przyczyną są zarówno melioracje odwadniające, nadmierny pobór wody, jak i zaniechanie koszenia i wypasu.

Metody czynnej ochrony torfowisk:

• zastosowanie zastawek na rowach odwadniających lub ich likwidacja (zasypywanie);
• sukcesywne wycinanie pojawiających się krzewów i podrostów drzew, a w niektórych przypadkach koszenie (głównie trzciny);
• w sytuacjach skrajnych, na siedliskach najbardziej przekształconych, usuwanie warstwy murszu, często wraz z darnią i reintrodukcja gatunków torfowiskowych;
• kontrolowane wypalanie.

Informacje o siedliskach i ich ochronie zaczerpnięto z: Koczur A. 2012 w: Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część trzecia. Oprac. zbior. p. red. W. Mroza. Biblioteka Monitoringu Środowiska. GIOŚ, Warszawa.

Fot. Paweł Mizera Nadleśnictwo Sieraków

2018 rok

1. Wycinanie nalotów i podrostów; tam, gdzie to możliwe, wyrywanie z korzeniami; usunięcie ściętej biomasy poza płaty siedliska na siedliskach wydm śródlądowych z murawami napiaskowymi oraz suchych wrzosowisk na obszarze Natura 2000 Jezioro Kubek

• Powierzchnia: 0,97 ha
• Liczba siedlisk przyrodniczych objetych działaniem ochronnym: 2
• Termin realizacji: wrzesień 2018 r.
• Koszt netto: 1 420,45 zł (w tym 1 207,38 zł dofinansowano z funduszy UE)
• Cel działań ochronnych: Utrzymanie właściwego stanu ochrony suchych wrzosowisk oraz poprawa stanu ochrony wydm śródlądowych z murawami napiaskowymi poprez zwiększenie powierzchni siedlisk w obszarze Natura 2000
• Podstawa prawna: Działanie ochronne wynika bezpośrednio z planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Jezioro Kubek PLH30006, ustanowionego Zarządzeniem nr 9/13 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 4 grudnia 2013 r. (Dz. Urz. Woj. Wielk. poz. 7034). W Załączniku nr 5 do tego zarządzenia, jako podmiot odpowiedzialny za wykonanie ww. działania, wskazany jest właściwy miejscowo nadleśniczy.

Siedlisko przyrodnicze 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi obejmuje najbardziej luźne murawy napiaskowe, a konkretnie te ich płaty, które wykształciły się na piaskach wydmowych. Siedlisko to jest inicjalnym stadium sukcesji na piaskach wydmowych, niezwiązanych z wybrzeżami morskimi, które prowadzi do wykształcenia się bardziej zwartych muraw napiaskowych lub też borów sosnowych. O fizjonomii zbiorowiska decyduje kępkowa trawa - szczotlicha siwa Corynephorus canescens. Poza nią piaski są często całkowicie odsłonięte, poddane swobodnemu działaniu wiatru. W nieco bogatszych wariantach pojawiają się czerwiec trwały Scleranthus perennis i jasieniec piaskowy Jasione montana. Wiosną w murawie zaznacza się obecność terofitów (roślin jednorocznych). Rozwijają się one w okresie, gdy piasek jest wciąż stosunkowo wilgotny i zamierają wczesnym latem. Duże znaczenie mają również mszaki, zwłaszcza płonnik włosisty Polytrichum piliferum, oraz porosty. Na powierzchni piasku może tworzyć się warstwa glonów, która znacznie zwiększa zawartość materii organicznej w glebie i stabilizuje podłoże, powodując w ten sposób wyraźne przyspieszenie procesów sukcesji. W bardziej ustabilizowanych płatach siedliska pojawiają się rośliny typowe dla dalszych etapów sukcesji, takie jak: strzęplica sina Koeleria glauca, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, mietlica pospolita Agrostis vulgaris oraz kostrzewa owcza Festuca ovina i czerwona F. rubra. Siedlisko 2330 występuje na piaskach praktycznie pozbawionych pokrywy glebowej. Brak osłony drzew powoduje nieograniczoną działalność słońca, a w rezultacie znaczne nagrzewanie się piasku, nawet do 50 - 60 st. C. Mimo, że wiąże się to również z deficytem wody, rośliny typowe dla siedliska są do tego w pewnym stopniu przystosowane.

Inicjalne murawy napiaskowe w Polsce występują powszechnie na całym niżu, wszędzie tam, gdzie obecne są duże pokłady piasku. Brak siedliska zaznacza się jedynie w Sudetach i Karpatach. Siedlisko 2330 zwykle zajmuje niewielkie powierzchnie, nawet w miejscach występowania dużych pokładów piasku. Większość odpowiedniego dla niego podłoża zajęta jest przez inne typy zbiorowisk, przede wszystkim bory sosnowe.

Siedlisko 2330 ma charakter wtórny - powstało wskutek działalności człowieka w miejscu zniszczonych borów sosnowych. W związku z zachodzącymi w nim dość szybkimi procesami sukcesyjnymi konieczne jest stałe umiarkowane niszczenie pokrywy roslinnej. Stąd też często najlepiej wykształcone płaty znajdują się np. na poligonach, gdzie występuje odpowiednia presja niszcząca. Przy zaniku antropopresji szypko postępująca sukcesja powoduje przemianę siedliska w ciepłolubne murawy napiaskowe, bory sosnowe lub wrzosowiska. Z kolei zbyt intensywna działalność człowieka powoduje całkowite zniszczenie roslinności i zanik siedliska. W związku z tym siedlisko wymaga prowadzenia odpowiedniej ochrony czynnej, a równocześnie ograniczenia niekontrolowanego ruchu, zwłaszcza pojazdów motorowych. Elementami czynnej ochrony siedliska są:

• usuwanie nalotu drzew i krzewów;
• karczowanie drzew i krzewów, powodujące odsłonięcie piasku;
• regulacja ruchu pojazdów motorowych;
• kontrolowane wypalanie w przypadku braku możliwości prowadzenia innych działań.

Informacje o siedlisku zaczerpnięto z: Kulpiński K., Tyc. A. 2012 w: Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część druga. Oprac. zbior. p. red. W. Mroza. Biblioteka Monitoringu Środowiska. IOŚ, Warszawa.

Siedlisko przyrodnicze 4030 Suche wrzosowiska. Wrzosowiska mają zwykle postać niskich zbiorowisk krzewinkowych, o zróżnicowanej florze naczyniowej i bogatej florze roslin zarodnikowych i porostów. Siedlisko, tylko pozornie proste i monotonne, wykazuje znaczne zróżnicowanie wewnętrzne. Najczęściej występuje jako tzw. wrzosowisko knotnikowe, z wrzosem Calluna vulgaris, i mszystą warstwą zdominowaną przez knotnik zwisły Pohlia nutans. Takie wrzosowiska są pospolite w krajobrazach borowych, mogą też zajmować duże obszary na dawnych i obecnych poligonach wojskowych.

Rzadsze, a bardzo interesujące postaci siedliska to: wrzosowiska mącznicowe z masowym udziałem mącznicy lekarskiej Arctostaphyllos uva-ursi, bardzo rzadkie wrzosowiska wilgotne, wrzosowiska z janowcem Genisto-Callunetum oraz "wrzosowiska kwietne" Scabioso canescentis-Genistetum.

Wrzosowiska charakteryzują się dużym zróżnicowaniem form wystepowania - od naturalnych, tworzących zwykle niewielkie płaty w lukach borów sosnowych, przez półnaturalne w postaci niewielkich pasów i płatów na obrzeżach borów sosnowych i ubogich lasów dębowych, aż po antropogeniczne, rozległe wrzosowiska na poligonach wojskowych. Wrzosowiska rozwijają się w miejscach ubogich, oligotroficznych, wyłacznie na podłożu piaszczystym, często na obszarach zwydmionych. Występują zwykle na ubogich i kwaśnych glebach bielicowych o odczynie pH 4,0 - 5,0, wytworzonych z piasków luźnych lub słabogliniastych. Zajmują różne położenia: od piaszczystych równin i zagłębień, przez stoki i zbocza, po wierzchołki wydm lub całe, rozległe powierzchnie krajobrazów wydmowych. Opisywane siedliska są najczęściej, ale nie zawsze, suche.

Dla występowania wrzosowisk ważne są warunki siedliskowe, ale jeszcze ważniejszy wydaje się być "czynnik sprawczy", decydujacy o powstaniu tych, w przewadze półnaturalnych ekosystemów. Może nim być np. użytkowanie poligonów wojskowych, pożary, istnienie i utrzymywanie bezdrzewnych pasów na poboczach dróg leśnych, pod liniami energetycznymi, na pasach przeciwpożarowych, zrębowe zagospodarowanie lasu, niekiedy ekstensywny wypas.

Wrzosowiska mogą być lokalnie bardzo ważnymi ostojami i siedliskami cennych gatunków roślin i zwierząt, np. unikatowych bezkręgowców: modliszki Mantis religiosa, pająka poskocza krasnego Eressus cinaberinus; ptaków: lerki Lullula arborea, świergotka polnego Anthus campestris, cietrzewia Tetrao tetrix, a także płazów i gadów tj. ropucha paskówka Bufo calamita, zmija Vipera berus.

Metody czynnej ochrony wrzosowisk:

• usuwanie drzew zarastających wrzosowisko,
• kwaterowe koszenie wrzosu stymulujący "odmładzanie" jego populacji (metoda eksperymentalna),
• ekstensywny wypas owiec,
• kwaterowe wypalanie powierzchni (tradycyjna metoda stosowana w Szkocji, Irlandii, Norwegii, Holandii, Danii i Niemczech),
• wykaszanie trzcinnika piaskowego Calamagrostis epigejos,
• zdzieranie wierzchniej użyźnionej warstwy gleby (Holandia, Dania, Wielka Wrytania),
• wykorzystanie wrzosowisk jako "pastwisk pszczelich",
• ochrona przed dewastacją (eksploatacja piasku, składowanie śmieci).

Informacje o siedlisku zaczerpnięto z: Pawlaczyk P. 2012 w: Monitoring siedlisk przyrodniczych. Przewodnik metodyczny. Część druga. Oprac. zbior. p. red. W. Mroza. Biblioteka Monitoringu Środowiska. IOŚ, Warszawa.

Linia energetyczna - potencjalne miejsce występowania siedlisk muraw napiaskowych i suchych wrzosowisk - przed zabiegiem wycinania nalotów drzew i krzewów (fot. Roman Tomczak Nadleśnictwo Sieraków)

Ta sama linia energetyczna po wycięciu nalotów drzew i krzewów (fot. Roman Tomczak Nadleśnictwo Sieraków

2. Konserwacja platform lęgowych dla rybołowa Pandion haliaetus (3 szt.) oraz puchacza Bubo bubo (3 szt.)

• Termin realizacji: grudzień 2018 r.
• Liczba gatunków objetych działaniem ochronnym: 2
• Koszt netto: 3 700,00 zł (w tym 3 145,00 zł dofinansowano z funduszy UE)
• Cel działań ochronnych: przywrócenie właściwego stanu ochrony gatunków poprzez zapewnienie dostępności odpowiednich miejsc lęgowych
• Podstawa prawna: Działanie ochronne wynika bezpośrednio z planu zadań ochronnych dla obszaru Natura 2000 Puszcza Notecka PLB300015, ustanowionego Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu i Regionalnego Dyrektora Ochrony Śroidowiska w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 3 marca 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Wielk. poz. 1793). W Załączniku nr 5 do tego zarządzenia zapisano, że za utrzymanie platform we właściwym stanie technicznym w okresie obowiązywania planu zadań ochronnych podmiotem odpowiedzialnym jest właściwy miejscowo nadleśniczy w porozumieniu ze sprawującym nadzór nad obszarem Natura 2000.

Platformy na terenie Nadleśnictwa Sieraków zostały zamontowane jesienią 2014 r. na koszt Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu. Pisaliśmy o tym na naszej stronie internetowej. Po upływie czterech lat wymagały prac konserwacyjnych, a dwie z nich odtworzenia od podstaw.

Puchacz i rybołów zajmują szczególne miejsce wśród 25 gatunków ptaków zinwentaryzowanych jako przedmioty ochrony tego obszaru, ponieważ ich stan ochrony uznano za niezadowalający. Dlatego też większość działań ochronnych koncentruje się na poprawieniu tej niekorzystnej sytuacji.

Nadleśnictwo Sieraków jako jedyne w całej RDLP w Poznaniu może pochwalić się występowaniem puchacza. Puchacz to największa europejska sowa. W Polsce jego liczebność szacuje się na poziomie 250-280 par. Preferuje tereny o zróżnicowanej rzeźbie i krajobrazie, z dużym udziałem lasów, bagien, torfowisk, wód i innych powierzchni otwartych. Żywi się przeważnie ptactwem wodnym: kaczkami, łyskami itp. Sam gniazda nie buduje, wykorzystuje jedynie stare gniazda dużych ptaków drapieżnych (np. bielika) i bociana czarnego. Może gnieździć się także na ziemi, w wykrotach, na kępach w olsie i innych tego typu kryjówkach. Jednak lęgi naziemne puchacza są bardzo narażone na ataki drapieżników. Dlatego tak bardzo ważnym zadaniem jest budowa dla niego sztucznych nadrzewnych miejsc lęgowych - tzw. platform, które chętnie zajmuje. Puchacz jest szczególnie wrażliwy na płoszenie i niepokojenie w okresie lęgowym, dlatego jego stanowiska są objęte ochroną strefową.

Prace związane z montażem i konserwacją sztucznych platform lęgowych dla ptaków wykonuje się technikami alpinistycznymi (fot. Paweł Mizera Nadleśnictwo Sieraków)

Rybołów jest ptakiem jeszcze bardziej nielicznym od puchacza. Jego liczebność w naszym kraju nie przekracza 40 par i stale maleje. Jego głównym pożywieniem są ryby. Gniazda buduje w sąsiedztwie jezior i innych zbiorników wodnych na najwyższych drzewach górujących nad otoczeniem, najchętniej na starych - ponad 150-letnich sosnach, a także na słupach teleenergetycznych. Chętnie zasiedla sztuczne platformy lęgowe. Poważnym zagrożeniem dla rybołowa jest nadmiernie intensywna gospodarka rybacka.

Jedna z trzech platform dla rybołowa - stan przed konserwacją (fot. Jakub Pruchniewicz Zakład Usługowy JAQ)

Ta sama platforma dla rybołowa po niezbędnych pracach konserwacyjnych (fot. Jakub Pruchniewicz Zakład Usługowy JAQ)